Đề thi vào lớp 10 môn Ngữ Văn của Sở GD & ĐT Bình Định năm 2014

Câu

Ý

Nội dung

1

Đọc đoạn thơ và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

1

– Đoạn thơ trên là khổ cuối của bài thơ “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”.

– Đoạn thơ thuộc phong cách ngôn ngữ nghệ thuật.

2

– Trong hai câu thơ đầu của đoạn thơ, tác giả đã sử dụng điệp từ “không có” 3 lần và biện pháp liệt kê.

– Tác dụng: tái hiện những khó khăn, thiếu thốn của những người lính lái xe Trường Sơn. Đằng sau đó, ta hình dung được những chặng đường gập ghềnh, khúc khuỷu và đầy bom đạn, hiểm nguy mà quân địch gieo xuống.

3

Thí sinh viết đoạn văn ngắn khoảng 150 – 200 từ, cần đảm bảo các ý chính sau đây:

– Tinh thần vượt khó là truyền thống tốt đẹp của nhân dân ta.

– Giới trẻ ngày nay tiếp thu truyền thống quý báu của ông cha và không ngừng làm vẻ vang truyền thống đó.

– Vượt lên gian khó, thế hệ trẻ đã biến những ước mơ trở thành hiện thực và gặt hái được rất nhiều thành công:

+ Nhiều tấm gương học sinh nghèo vượt khó, là thủ khoa trong các kì thi đại học, đạt giải cao trong các kì thi trong nước và quốc tế.

+ Những bạn trẻ kém may mắn, sinh ra đã bị khiếm khuyết cũng nỗ lực hết mình để vươn lên, đạt được những thành quả đáng tự hào…

– Đó là những tấm gương sáng về tinh thần vượt khó để chúng ta học tập và noi theo.

– Phê phán những con người không biết quý trọng những gì tốt đẹp mình đang có, lãng phí thời gian, tuổi trẻ; đòng thời phê phán những con người không có ý chí vươn lên, chịu đầu hàng trước những khó khăn, thử thách.

– Liên hệ bản thân và rút ra bài học.

2

Cảm nhận của em về vẻ đẹp nhân vật anh thanh niên trong “Lặng lẽ Sa Pa” của nhà văn Nguyễn Thành Long.

I

Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

– Nguyễn Thành Long (1925-1991), quê ở Duy Xuyên, Quảng Nam. Ông viết văn từ thời kì kháng chiến chống Pháp, là cây bút chuyên viết truyện ngắn và kí. Thành công trong sáng tác của Nguyễn Thành Long không phải ở khai thác tình huống dữ dội mà là sự nhẹ nhàng, trong trẻo, thấm đẫm chất trữ tình.

– “Lặng lẽ Sa Pa” sáng tác năm 1970, trong chuyến đi thực tế của tác giả ở Lào Cai, in trong tập “Giữa trong xanh” (1972), là một trong những tác phẩm thành công của ông.

– Truyện viết về anh thanh niên với những vẻ đẹp tiêu biểu của người thanh niên Việt Nam trong giai đoạn chống Mỹ.

II

Phân tích:

1

Một thanh niên giàu nghị lực đã vượt qua hoàn cảnh bằng những suy nghĩ rất đẹp, giản dị mà sâu sắc:

– Hoàn cảnh sống và làm việc: một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600 mét quanh năm “chỉ cây cỏ và mây mù lạnh lẽo”; công việc đều đặn, gian khổ: rét, mưa tuyết, nửa đêm…; cô đơn, vắng vẻ.

– Quan niệm sống là cống hiến. Có ý thức về công việc, yêu nghề và thấy được ý nghĩa cao quý trong công việc: yên tâm với nghề khi biết được mình đã góp phần phát hiện kịp thời một đám mây khô nhờ đó “không quân ta hạ được bao nhiêu phản lực Mỹ trên cầu Hàm Rồng”; suy nghĩ: ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được.

2

Một người thanh niên có những tính cách và phẩm chất đáng mến: hiếu khách, cởi mở và chân tình.

– Với bác tài xế xe khách: có tình cảm thân thiết: chuyến nào chạy lên, bác đều ghé lại trạm khí tượng để người thanh niên gặp gỡ, trò chuyện; anh tìm và tặng củ tam thất cho vợ bác lái xe đang bị ốm.

– Với ông họa sĩ già và cô kĩ sư trẻ mới gặp lần đầu: hiếu khách, vui mừng, ân cần mời hai người lên nhà; cắt hoa tặng cô gái, dẫn khách đi thăm vườn khí tượng, giới thiệu các loại máy móc, kể công việc hàng ngày của mình, pha trà ngon đãi khách, giãi bày tâm sự tự nhiên, chân thành. Đến khi chia tay, anh xúc động đến nỗi phải quay mặt đi và không dám tiễn khách ra xe dù chưa đến giờ “ốp”, và có lẽ để che giấu cái e ấp, xao xuyến, bâng khuâng của hai người con trai con gái gặp nhau đột ngột, quý mến nhau rồi chia tay nhau ngay, bởi biết là không bao giờ gặp nhau nữa.

– Khiêm tốn, thành thật: Anh cảm thấy đóng góp của mình là nhỏ bé. Anh nhiệt thành giới thiệu những người khác mà anh thật sự khâm phục: ông kĩ sư vườn rau Sa Pa, người cán bộ nghiên cứu khoa học về sét.

3

Một người thanh niên có đời sống tâm hồn trẻ trung, phong phú và lành mạnh.

– Anh thích giao lưu, gặp gỡ đến mức thèm người.

– Anh tự tạo ra niềm vui trong sáng, lành mạnh: trồng hoa, đọc sách, chăn nuôi.

– Anh sống ngăn nắp, gọn gàng với một căn nhà ba gian sạch sẽ, với chiếc giường con, một chiếc bàn học, một giá sách dù chỉ một mình.

III

Đánh giá:

– Những vẻ đẹp nói trên của nhân vật anh thanh niên được thể hiện bằng một nghệ thuật xây dựng nhân vật có những nét đặc sắc: tác giả.bộc lộ qua một cuộc gặp gỡ đặc biệt với lời nói, thái độ, hành động; nhân vật không có tên riêng, không có ngoại hình cụ thể mà chỉ có một tên gọi theo kiểu chung, phiếm chỉ.

– Những nét đẹp của nhân vật anh thanh niên thể hiện vẻ đẹp của người thanh niên Việt Nam trong giai đoạn chống Mỹ: giản dị, chân thành, giàu lý tưởng; góp phần thể hiện tư tưởng chủ đề của tác phẩm, thể hiện chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong chiến đấu; thể hiện cảm hứng của tác giả.

– Anh thanh niên là một tấm gương sáng cho thế hệ trẻ ngày nay học tập, noi theo.