Hiểu rõ về phuộc xe máy, cấu tạo, nguyên lý và dấu hiệu hư hỏng phuộc

Đặng Duy Tuấn

| Chủ Nhật, 04/06/2023

Nội dung bài viết

Phuộc xe máy hay còn gọi là giảm sóc xe máy là một bộ phận giảm xóc được lắp đặt trên xe máy để giảm các tác động từ mặt đường, giúp tăng khả năng ổn định, lái xe và phanh.

I. Giới thiệu về phuộc xe máy

Phuộc xe máy là một trong những bộ phận quan trọng không thể thiếu trên xe máy hiện đại. Với tên gọi xuất phát từ “Fork” trong tiếng Anh, phuộc có nghĩa là giảm sốc. Với vai trò hạn chế sự giằng xốc khi di chuyển trên các địa hình không bằng phẳng, phuộc xe máy không chỉ mang lại trải nghiệm lái xe tốt hơn mà còn tăng tính thẩm mỹ và tính thời trang cho phương tiện.

Phuộc xe máy

II. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của phuộc xe máy

Phuộc xe máy được cấu tạo đơn giản gồm các thành phần chính như vỏ phuộc, ty phuộc với piston và dầu thủy lực, cùng với phớt cao su để ngăn bụi bẩn và dầu tràn.

1. Cấu tạo của phuộc xe máy khá đơn giản và gồm các bộ phận chính sau:

Vỏ phuộc: Đây là thành phần bên ngoài của phuộc, bảo vệ các bộ phận bên trong và hỗ trợ chịu lực từ địa hình.
Ty phuộc: Bên trong vỏ phuộc là ty phuộc, có chứa piston và dầu thủy lực. Khi bánh xe va chạm vào chướng ngại vật, piston sẽ di chuyển trong ty phuộc, tạo ra lực giảm sốc và hạn chế sự giằng xóc.
Phớt cao su ngăn bụi bẩn: Được lắp trên vỏ phuộc, phớt cao su này giúp ngăn ngừa bụi bẩn, cặn và các chất lạ khác xâm nhập vào bên trong phuộc, bảo vệ các bộ phận quan trọng.
Phớt cao su ngăn dầu tràn: Được đặt trong ty phuộc, phớt cao su này ngăn dầu thủy lực trong ty phuộc tràn ra bên ngoài và đảm bảo hoạt động hiệu quả của phuộc.

Cấu tạo của phuộc xe máy

2. Nguyên lý hoạt động

Nguyên lý hoạt động của phuộc xe máy dựa trên việc thay đổi lưu lượng dầu thủy lực qua piston để hạn chế sự dao động và giảm sốc khi xe di chuyển trên các bề mặt gồ ghề.

Khi xe di chuyển trên đường gồ ghề, các lực xóc được hấp thụ thông qua pit tông, dầu và lò xo trong phuộc.
Khi bánh xe gặp chướng ngại, lực ép được khuếch tán và lò xo phục hồi trạng thái ban đầu.
Khi xe đi qua chướng ngại, phuộc xe máy đảm bảo rằng bánh xe không bị trượt hoặc mất lái, đồng thời giảm lực ép lên tay lái và tăng tính an toàn cho người lái và hành khách.

Nguyên lý hoạt động của phuộc xe máy

III. Phân biệt các loại phuộc xe máy phổ biến

1. Phuộc trước và phuộc sau

Phuộc trước được lắp đặt ở vị trí trên càng xe máy và giúp giảm xóc cho phần trước xe.

Phuộc trước xe máy

Cấu tạo phuộc trước xe máy

Phuộc sau được lắp đặt dưới yên sau và cũng giúp giảm xóc cho phần sau xe

Phuộc sau xe máy

2. Phuộc lồng

Loại phuộc dễ lắp ráp, nhẹ và có thể căn chỉnh theo yêu cầu. Tuy nhiên, khi trải qua va chạm mạnh, phuộc lồng có thể bị cong và dẫn đến rò rỉ dầu thủy lực.

Phuộc lồng

3. Phuộc giò gà

Sử dụng chảng ba và thanh nối để kết nối bánh xe trước với phuộc. Đây là loại phuộc có thể được sử dụng trên nhiều loại xe và có khả năng giảm xóc tốt.

Phuộc giò gà

4. Phuộc nhíp

Sử dụng hệ thống lá nhíp sắt để giảm xóc. Loại phuộc này có độ bền cao, giá rẻ và dễ thay thế. Tuy nhiên, phuộc nhíp có thể hoạt động kém hiệu quả trên đường xấu.

5. Phuộc lò xo

Có thiết kế đặt lò xo và ống ty trong vỏ phuộc. Loại phuộc này hiệu quả cao và dễ dàng nhận biết khi gặp sự cố, nhưng không ổn định trên đường dốc và có độ bền kém.

Phuộc lò xo

6. Phuộc tay đòn xa

Gắn liền với sườn xe và có hệ thống nhún trên cánh tay đòn. Loại phuộc này giúp giảm dằn xóc cho người lái, nhưng có thể làm người lái khó cảm nhận độ nhún của bánh trước.

7. Phuộc tay đòn đôi

Có hai tay đòn gắn trực tiếp vào càng trước xe. Loại phuộc này tạo cảm giác êm ái cho người lái.

8. Phuộc hành trình ngược

Có thiết kế phần trụ nằm phía trên và cố định vào lốp trước. Loại phuộc này bền bỉ, êm ái và giảm tải cho bộ giảm xóc, nhưng dễ bị rò rỉ dầu thủy lực.

VI. Một số dấu hiệu cho thấy phuộc xe máy bị hư hỏng

Khi tải quá nặng hoặc đủ tải và đi qua ổ gà hoặc gờ giảm tốc độ, đuôi xe có dấu hiệu bị văng và giật không ổn định. Điều này cũng xảy ra khi đi trên các đường xấu, khung sườn bị rung và gây tê tay, cảm giác không êm ái và rất cứng.
Tiếng kêu lạ nơi giảm xóc: Nếu bạn nghe thấy tiếng kêu “cót két” hoặc tiếng ồn lạ đến từ vị trí giảm xóc khi lái xe, đó có thể là dấu hiệu rõ ràng cho thấy hệ thống giảm xóc có vấn đề. Nguyên nhân có thể là ống giảm xóc bị méo, lò xo bị gỉ, hoặc cọ xát giữa ống bọc và thân xi-lanh. Đối với phuộc nhún trước, có thể bị mòn, khô dầu hoặc ty thủy lực bị cong do va chạm hoặc rung chấn mạnh.
Tay lái bị lệch sang một bên: Khi bạn chở quá tải trên xe, có thể xảy ra tình trạng xe bị lệch một bên và tay lái mất cân bằng. Đây có thể là dấu hiệu của lò xo bị gãy một bên, độ cứng lò xo không đồng đều hai bên, hoặc cán pít-tông bị cong.
Hiện tượng rỉ dầu xuất hiện: Khi lái xe, nếu bạn nghe thấy tiếng kêu lộc cộc và cảm nhận nhảy nhót, có thể giảm xóc trên xe của bạn đã bị rò rỉ dầu ty thủy lực. Thường xảy ra ở cuối thân giảm xóc, nơi có gỉ dầu bám ướt.

Phuộc xe bị hư hỏng

V. Cách kiểm tra và bảo dưỡng phuộc (giảm xóc) xe máy

1. Kiểm tra trực quan

Kiểm tra giảm xóc bằng cách xem xét bề ngoài của nó. Kiểm tra xem có vết trầy xước, rỉ sét, hoặc dấu hiệu hỏng hóc nào không. Nếu có, bạn cần sửa chữa hoặc thay thế giảm xóc.

2. Kiểm tra độ nén và độ giãn

Đối với giảm xóc trước, đứng trên xe và nhấn mạnh phần trước của xe xuống và nhả ra đột ngột. Nếu xe nảy lên và ngừng lại nhanh chóng, giảm xóc có thể còn tốt. Nếu xe tiếp tục nảy lên và dao động nhiều lần, giảm xóc có thể đã hỏng. Kiểm tra tương tự đối với giảm xóc sau.

3. Kiểm tra độ mềm cứng

Đối với giảm xóc trước, đứng trên xe và nhấn mạnh xuống phần trước của xe, sau đó thả ra. Cảm nhận xem giảm xóc có độ cứng vừa phải hay không. Kiểm tra tương tự đối với giảm xóc sau. Nếu giảm xóc quá mềm hoặc quá cứng, nó có thể cần được điều chỉnh hoặc thay thế.

4. Thay dầu giảm xóc

Dầu giảm xóc cần được thay định kỳ theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Quá trình thay dầu bao gồm việc tháo bỏ ốc xả dầu ở đáy giảm xóc, đảo ngược giảm xóc và để dầu chảy ra. Sau đó, bạn có thể đổ dầu mới vào giảm xóc theo hướng dẫn cụ thể.

5. Kiểm tra và thay phớt

Phớt cao su trên giảm xóc có thể mòn hoặc hỏng, gây ra rò rỉ dầu. Kiểm tra phớt và nếu cần, thay thế phớt mới để đảm bảo tính kín của hệ thống giảm xóc.

6. Điều chỉnh độ cao của giảm xóc

Nếu xe của bạn cho thấy dấu hiệu bị lệch hoặc cần điều chỉnh độ cao, hãy kiểm tra hướng dẫn của nhà sản xuất để điều chỉnh độ cao của giảm xóc phù hợp với yêu cầu của bạn.

VI. Những nguyên nhân khiến giảm xóc rò rỉ dầu

Phuộc xe bị chảy nhớt (rò gỉ dầu)

Phớt cao su mòn hoặc hỏng: Khi phớt cao su bên trên vỏ phuộc bị mòn hoặc hỏng, dầu có thể chảy ra qua các vết xước trên ty phuộc, gây ra tình trạng rỉ dầu.
Khoảng cách giữa hai ty phuộc không đúng: Khi khoảng cách giữa hai ty phuộc quá lớn, nó tạo ra khe hở lớn và dẫn đến chảy dầu. Nếu chất lượng ty phuộc hoặc dầu không tốt, quá trình vận hành có thể gây xước ty phuộc và làm dầu chảy ra.
Xe bị đổ ngã: Khi xe bị đổ ngã hoặc va chạm mạnh, có thể làm hỏng ty phuộc và dẫn đến rỉ dầu.

VII. Sửa chữa và thay thế phuộc xe máy

1. Kiểm tra và vệ sinh

Đầu tiên, hãy kiểm tra giảm xóc để xác định vấn đề cụ thể. Kiểm tra xem có vết rỉ dầu, nứt, móp hoặc lỏng lẻo không. Vệ sinh giảm xóc bằng cách làm sạch bề mặt và các bộ phận liên quan.

2. Thay thế phớt cao su

Nếu phớt cao su trên giảm xóc bị mòn hoặc hỏng, nó có thể gây ra rò rỉ dầu. Thay thế phớt cao su mới và đảm bảo tính kín của hệ thống giảm xóc.

3. Thay thế dầu giảm xóc

Dầu giảm xóc cần được thay định kỳ để đảm bảo hoạt động tốt. Hãy tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất về loại dầu và quy trình thay dầu.

4. Thay thế giảm xóc hỏng

Nếu giảm xóc bị hỏng hoặc không thể sửa chữa, bạn cần thay thế bằng giảm xóc mới. Lựa chọn giảm xóc phù hợp với dòng xe và đảm bảo chất lượng.

5. Kiểm tra và điều chỉnh

Sau khi thay thế giảm xóc, hãy kiểm tra và điều chỉnh độ cao, độ cứng của giảm xóc để đảm bảo sự ổn định và an toàn khi lái xe.

6. Về chi phí và thời gian sửa chữa

Chúng phụ thuộc vào dòng xe, hiệu suất giảm xóc và quy trình thay thế. Thường thì chi phí thay thế giảm xóc không quá cao, nhưng nếu phải thay cả cụm giảm xóc hoặc sửa chữa hệ thống liên quan, chi phí có thể tăng lên.

Thời gian cần thiết để sửa chữa và thay thế cũng phụ thuộc vào độ phức tạp của công việc và sự chờ đợi trong việc tìm mua các bộ phận thay thế.

* Tham khảo dụng cụ hỗ trợ tháo lắp, sửa phuộc xe máy chuyên dụng

Hiểu về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và cách lựa chọn phuộc xe máy sẽ giúp bạn đảm bảo an toàn và tận hưởng trọn vẹn những chuyến đi trên xe máy. Hãy chăm sóc và bảo dưỡng phuộc xe máy thường xuyên để đảm bảo hoạt động tốt và gia tăng tuổi thọ của nó.

Xem thêm:

CHỦ ĐỀ HOT